سبوس چیست و چه خواصی دارد؟

سبوس برنج به پوسته خارجی برنج و یا سلول های خارجی چسبیده به بخش نشاسته ای برنج می گویند که خواص زیادی برای انسان دارد. در برنج سفید با برداشتن بخش زیادی از این سبوس خاصیت آن تقلیل می یابد. برنجی که سبوس روی از روی آن برداشته نشده باشد را برنج قهوه ای می گویند.

معمولاً از سبوس برنج به عنوان یک ماده جدا و غنی در غذاها ، نان ، دمنوش ها و موارد دارویی استفاده می شود و طبیعت سبوس برنج معتدل است.

سبوس برنج سرشار از مواد آنتی اکسیدانی ، فیبر ، ویتامین های B₁ ،B₂ ، B₅ ،B₆ ،E و موادهای معدنی ، کلسیم ، منیزیم ،منگنز ، آهن ، مس ، روی ، پتاسیم ، سلنیم و اسیدهای چرب ضروری است.

برنج نه تنها در آسیا بلکه برای برای جمعیت زیادی از مردم جهان ،یک ماده‌ی غذایی اصلی به حساب می آید. برنج قهوه ای از نوع غلات دانه‌بلند است و در پخت و پز به همراه خورشت یا مخلوط در سالاد مصرف می شود. برنج قهوه ای شیرین، خوردنی خوشمزه و لذیذی است که برای درست کردن دسر به کار می رود.

شربت برنج قهوه ای هم داریم که به عنوان یک شیرین‌کننده‌ی سالم و با عطر و مزه کره‌ای در غذاهای پختنی‌ و انواع نوشیدنی‌های گرم کاربرد دارد.

در تازه ترین تحقیقاتی که در دانشگاه پنسیلوانیا صورت گرفته مشخص شده است که پیشینه مصرف برنج به حدود ۵۰۰۰ سال پیش باز می گردد. امروزه برنج تغذیه اصلی نیمی از جمعیت جهان است و میلیارد ها نفر در قاره آسیا و بخش هایی از آفریقا و همچنین اروپا از آن به عنوان غذای اصلی استفاده می کنند.

اگرچه برنج سفید پر مصرف ترین گونه برنج در دنیا می باشد اما در سالیان اخیر استفاده از برنج قهوه ای به دلیل خواص بی شمار و فوایدی که بر سلامتی انسان دارد، افزایش چشمگیری داشته است.

آرد برنج، شربت برنج و روغن سبوس از جمله محصولات فراوری شده ای هستند که از این دانه پر ارزش غذایی به دست می آیند. برنج در حالت عادی به رنگ سفید است اما برنج قهوه ای ظاهری تقریبا متفاوت دارد و برخی آن را با برنج دودی اشتباه می گیرند.

 

برنج قهوه ای چیست؟ و میزان مصرف آن به چه میزان است؟

برنج سفید تنها گونه برنج نیست. در واقع ما ایرانی ها عمده برنجی که مصرف می کنیم از این نوع است. برنج انواع دیگری نیز دارید و کامل ترین نوع برنج از لحاظ ارزش غذایی برنج قهوه ای است. این برنج با فرآوری خاصی نسبت به برنج سفید تولید می شود و تمامی ویتامین ها و مواد مفید موجود در سبوس برنج به دانه ی آن منتقل شده اند، و رنگ دانه ی این برنج به خاطر انتقال این مواد به قهوه ای مایل به قرمز در آمده، و به همین دلیل به آن برنج قهوه ای می گویند.

 

برای انتقال مواد مقوی موجود در پوسته سبوس برنج از بخار آب یا آب جوش استفاده می کنند، و به همین دلیل این محصول، یک برنج پیش پخته است.

 

برنج سفید و اکثر رقم های آن معمولا کیفیت پخت بالایی دارند اما برنج قهوه ای به دلیل اینکه یک برنج پیش پخته است کیفیت پخت بالایی به مانند برنج های سفید ندارد، و همچنین به دلیل داشتن پروتئین ها و مواد مغذی بالا ماندگاری کمتری دارد، و پس از پخت یک طعم و عطر خاص به خود می گیرد که شاید این عطر و طعم مورد پسند بعضی از افراد نباشد. اما مصرف برنج قهوه ای به صورت منظم می تواند برای بدن بسیار مفید باشد و توصیه می شود از این محصول حتما در سبد غذایی خود استفاده کنید.

 

 

برنج سفید بخوریم یا برنج قهوه ای؟

برنج سفید محصولی است که با استفاده از آن می توان غذاهای متنوعی را تهیه کرد و طعم و کیفیت آن فوق العاده است. این برنج به دلیل کیفیت پخت و عطر و طعم عالی بهترین گزینه برای استفاده در مراسمات و مراکز تهیه غذا و همچنین مهمانی ها و مصارف خانگی است. به همین دلیل اگر قصد برگزاری یک مراسم دارید و یا اینکه تمایل دارید غذاهایی با تنوع و طعم قابل قبول برای اعضای خانواده و میهمانان خود تهیه کنید، توصیه می شود از برنج سفید استفاده کنید.

 

برنج سفید فاقد ارزش غذایی مناسب است چون سبوس برنج که بیشترین میزان مواد مغذی و ویتامین ها در آن وجود دارد از آن جدا شده است. به همین دلیل توصیه می شود برای انتقال خواص فوق العاده برنج به بدن خود از برنج قهوه ای استفاده کنید.

 

شاید برنج قهوه ای طعم، عطر و کیفیت پخت برنج سفید را نداشته باشد اما از لحاظ ارزش غذایی بسیار عالی است و در واقع استفاده از این برنج برای کودکان، نوجوانان، افراد میانسال حتی افراد مسن بسیار ضروری است.

 

برنج سفید محصولی برای تهیه غذاهای معمولی و برنج قهوه ای محصولی برای تهیه غذاهای مفید است. اینکه کدام برنج برای پخت بهتر است بستگی به ذائقه شما دارد. ولی با این حال توصیه می شود برای مصرف برنج در خانواده برنامه غذایی تعریف کنید، و بر همین اساس سعی کنید که از هر دو نوع برنج های سفید و قهوه ای و حتی گونه های دیگر برنج مثل برنج قرمز نیز در سبد غذایی خود استفاده کنید، تا ضمن داشتن خانواده ای سالم بتوانید، رضایت و سلامت آنها را با هم داشته باشید.

 

حال به تعدادی از خواص خیلی خوب این برنج می پردازیم:

 

 

۱-برنج قهوه ای چاقی را کاهش می دهد.

این برنج با داشتن منگنز به سنتز چربی بدن کمک می کند و مانع از توده ای شدن ، جمع شدن چربی بدن و افزایش وزن و چاقی بدن می شود. این برنج با افزایش فعالیت یکی از آنزیم های آنتی اکسیدانی به نام گلوتاتیون پرواکسیداز در بدن به افزایش سطح چربی مفید بدن (HDL) کمک می کند.

 

۲-برنج قهوه ای نقش آنتی اکسیدانی دارد.

 

این برنج با داشتن خواص آنتی اکسیدانی قوی که دارد در برابر خواص اکسیداسیونی که به سلول های بدن آسیب می رساند مقاومت می کند و به عبارتی در برابر رادیکال های آزاد حاصل از فعالیت های انرژی زای حاصل از سوخت و سازها به پیشگیری از بیماریهایی چون سکته قلبی کمک زیادی می کند.

 

۳-در سلامتی سیستم گوارش مفید است.

 

برنج قهوه ای فیبر دارد که به هضم بهتر غذا کمک می کند و باعث سیری معده می شود و مانع از یبوست و کولیت روده می گردد.

سبوس موجود در این برنج از جذب رطوبت و اسید در معده که سبب التهاب و تورم آن می شود جلوگیری می کند.

 

۴-برای سلامتی قلب و عروق موثر است.

 

برنج قهوه ای با داشتن سلنیم فراوان برای کاهش فشار خون ،جلوگیری از گرفتگی دیواره عروق ( تصلب شرائین ) و سلامت قلب مفید است.

 

۵-به افزایش کلسترول خوب بدن کمک می کند.

 

برنج قهوه ای با افزایش متابولیسم لیپیدها و گلوگز بدن به حفظ چربی های مفید بدن کمک می کند.

و با داشتن یک آمینو اسید به نام گاما آمینوبوتیریک (کابا) باعث کاهش تری گلیسیرید موجود در کبد افراد الکلی می شود.

 

۶-اثر ضد سرطانی دارد.

 

برنج قهوه ای با داشتن فیبر و فنل های ضروری تریسین ،کافئیک اسید و فرولیک اسید بیشتر نسبت به برنج سفید خواص ضد سرطانی قوی دارد بطوریکه از چسبیدن سموم سرطانی به دیواره های روده جلوگیری و آنها را خارج می کند.مانع از بروز سرطان روده بزرگ ، پستان و خون در بدن می شود.جوانه برنج قهوه ای هم خاصیت ضد سرطانی خوبی دارد.

 

۷-به بهبودی سیستم مغزی کمک می کند.

 

برنج قهوه ای دارای ویتامین B ، منگنز و ویتامین E است که به بهبود عملکرد مغز کمک می کنند. منگنز با تنظیم فعالیت کلسیم در مغز از تجمع زیادی آن جلوگیری و مانع از اختلالات مغزی و باعث آرامش اعصاب و عضلات می شود و ویتامین E هم یک نقش مهمی در مقابله با بیماریهای مغزی دارد. این بیماریها حاصل حمله های بیولوژیک به ارگانیزیم بدن است.

 

۸-برای جلوگیری از بیماری آلزایمر مفید است.

 

برنج قهوه ای با داشتن منبع قوی از اسید گاما آمینو بوتیریک (کابا) در پیشگیری از بیماریهای عصبی چون آلزایمر موثر است.

از جوانۀ ابن برنج هم برای برای کنترل آنزیمهای مربوط به بیماری آلزایمر و سایر اختلالات مغزی مانند زوال عقل و فراموشی استفاده می کنند.

 

۹-برای سلامت روان مادران شیرده موثر است.

 

این برنج برای کاهش فشارهای روانی و استرس در زنان شیرده و پرستاران خیلی موثر است و بدخلقی و افسردکی آنها را تقلیل می دهد.

بطوریکه توانایی بدن فرد را در مقابل عوامل تنش زا و روحی روانی بالا می برد.

 

۱۰-در درمان بی خوابی و اختلالات اضطرابی مفید است.

 

جوانه برنج قهوه ای خاصیت ضد افسردگی دارد و دارای اسیدهای آمینه مهمی چون گلیسیرین ، گلوتامین و کابا است که فعالیت انتقال دهنده های عصبی مرتبط به پیام های استرس ، افسردگی و نگرانی را کنترل و کاهش می دهد و سبب آرامش فرد می شود.

و یا با داشتن منبع غنی از ملاتونین یا هورمون خواب به تمدد اعصاب و افزایش کیفیت خواب فرد کمک می کند.

 

۱۱- برای سلامت استخوان موثر است.

 

این برنج با داشتن منیزیم و کلسیم به رشد و تقویت استخوان های بدن کمک می کند و منیزیم مانع از دیمیلینه شدن ( التهاب میلین های محافظ الیاف عصبی در بدن) می شود.

 

 

موارد دیگری از خواص این برنج هم وجود دارد که به اختصار بیان می شود:

• برای تقویت ذهن و بدن انسان موثر است.
• با داشتن مواد خوراکی غنی از فولات برای رشد سلامتی جنین در دوران بارداری مفید است.
• با داشتن آنتی اکسیدان فرولیک اسید برای پیشگیری از پیری پوست موثر است.
• مانع از ریزش مو می شود.
• برای درمان بیماریهای پوستی چون پسوریازیسمفید است.
• برای درمان پوکی استخوان و آرتریت خیلی موثر است.
• برای درمان دیابت اثربخش است.
• تقویت سیستم ایمنی بدن

 

روش نگهداری

 

این برنج به مدت شش ماه تا یک سال در ظرف دربسته بندی های استاندارد در دمای معمولی قابل نگهداری است .

شرایط نگهداری برنج پخته شده خیلی مهم است و عدم رعایت آن باعث می شود که آلوده به باکتری به نام باسیلوس سرئوس شود که حتی با گرم کردن هم مسمومیت غذایی ایجاد می کند.

برنج پخته شده نباید در دمای اتاق نگهداری شود و در یخچال بهتر است و بیشتر از یک بار هم گرم نشود.